Besteci Cemal Reşit Rey. Müzik Hayatı, Eserleri ve Besteleri

Ekim 7, 2019

8021

Besteci Cemal Reşit Rey Kimdir. Müzik Hayatı Eserleri Ve Besteleri. Çağdaş Klasik Müzik Türk Bestecileri. Türk Beşleri

CRR Cemal Reşit Rey, Klasik Müzik Türk Beşleri Bestecileri

Pek çoğumuzun yüreğinden geçeni duyurmak için çabaladığı zamanlar olmuştur elbet. Tıpkı içimizden biri, Onuncu Yıl Marşı ve Lüküs Hayat opereti gibi ünlü eserleriyle hafızalarımıza işlemiş müzik dehası, Cemal Reşit Rey gibi…

Saraya yakınlığıyla bilinen bir Osmanlı ailesinin oğlu olarak 25 Eylül 1904’te, Kudüs’te dünyaya gelir Cemal Reşit Rey. Müziğe olan ilgisiyse, eline aldığı bir mızıkayla çocuk yaşta yeşerir. O dönem en kıymetli oyuncağından duyurduğu notalar, aslında parlak geleceğinin ayak sesleridir. Bu yolda sırtına uzanan el, ilk müzik derslerini aldığı kişi annesi olur. Kısa bir süre sonra ailesiyle İstanbul’a gelen Rey, burada da piyano dersleri almaya başlar. 1913’te aile Paris’e yerleşmek zorunda kalır. Müzikle olan bağını hiçbir zorluğun zayıflatmasına izin vermeyen Cemal Reşit, Paris’te bir yandan Buffon Lisesi’ndeki eğitimine devam ederken bir yandan da dönemin ünlü Fransız piyanistlerinden biri olan Margueri- te Long’tan özel piyano dersleri almaya başlar. Bu kez de Long, ışığına yürekten inanan bir el olup omzuna konar ve Rey’in eğitimini üstlenir. Genç yetenek, Birinci Dünya Savaşı yıllarında annesiyle yerleştiği Cenevre’de de konservatuar eğitimi alır ve ardından, 1920’de Fransa’ya dönerek Paris Konservatuarı’nda Raoul Laparra gibi dönemin ileri gelen kompozitörleriyle çalışma fırsatı bulur. Paris’te piyano konserleri vermeye başlayan Rey, Cumhuriyetin ilanıyla 1923’te kendi topraklarına, Türkiye’ye gelir.

EVE DÖNÜŞ…

Gurbette geçirdiği bunca yılın ardından başarılı bir piyanist olarak yurduna, evine dönen Cemal Reşit, bu kez İstanbul Konservatuarı’nda birikimini yeni nesillere aktarmak ve belki de aranan o şefkatli el olmak üzere yetenekli gençlere piyano ve kompozisyon dersleri vermeye başlar. Aynı zamanda kurduğu karma bir öğrenci korosu, yine öğrencilerden oluşan Yaylı Sazlar Grubu ve Şehir Orkestrası’yla umut aşılamaya devam eder. Ardından Ankara ve İstanbul radyolarının Batı Müziği Bölümü şefliğini üstlenir. 1945’te şehrin müzikseverlerinin desteğiyle İstanbul Filarmoni Derneği’ni kuran Rey, başkanı seçildiği bu dernek çatısı altında düzenlediği konserlerle de ününü yurt dışına taşır. Böylece ismi dillerden, notalarıysa kulaklardan silinmeyen Cemal Reşit Rey, 1946’da Avrupa’nın başlıca sanat ve müzik merkezlerinden olan Roma, Napoli ve Paris gibi şehirlerde konserler vermeye başlar.

Notaları kulaklardan silinmeyen bir isim, Cemal Reşit Rey…

Cemal Reşit Rey ve Türk Beşleri Kimdir?

GURUR DOLU BİR MİRAS

Sanatçı, ülkesi adına da yararlı çalışmalara imza atar. Halkı çok-sesliliğe alıştırmak adına ağabeyi Ekrem Reşit Rey ile birlikte ope- retler ve revüler besteleyen Rey, 1933’te tamamladığı Lüküs Hayat operetine adını, aynı yıl tıpkı Onuncu Yıl Marşı’nda olduğu gibi altın harflerle yazdırır. Çok sesli müziğin öncülerinden biri haline gelen sanatçı, Türk Beşleri olarak anılan bir grubun üyesi olarak da tanınır. 1982’de “Devlet Sanatçısı” unvanını alan Cemal Reşit bu topraklarda emek vermeye, 81 yaşında hayata gözlerini yumduğu 1985 yılına dek Mimar Sinan Üniversitesi’nde devam eder. Yaşının getirdiği rahatsızlıklardan dolayı son günlerini hastanede geçiren Rey’e, yaşamı boyunca ruhunu besleyen alkışlarla vedalaşma fırsatını ise usta tiyatrocu Haldun Dormen ve Gencay Gürün sunar. 51 yıl aranın ardından, ölümünden kısa bir süre önce yeniden sahnelenen Lüküs Hayat’ın galasında sahneye çıkarılan ve dakikalarca alkışlanan Cemal Reşit Rey, 7 Ekim günü hatırındaki bu son gezintiyle aramızdan ayrılır.

Türk Beşleri

Cumhuriyet’in kurulduğu 1923 yılından sonra ulusalcı kültür ve eğitim politikalarının sonucunda birçok yetenekli – müzisyen yurt dışına gönderilmiştir. Türk müziğinin evrensel düzeye ulaşmasını amaçlayan bu hareketin içerisinde yer alan Cemal Reşit Rey, Ulvi Cemal Erkin, Ahmet Adnan Saygun, Hasan Ferit Alnar ve Necil Kazım Akses daha sonra Türk Beşleri olarak anılırlar. Batı Müziği yapısı içinde klasik Türk müziği ve Türk halk müziğinin renklerini kullanmayı amaçlamışlardır.